HOA SỮA

Không biết cây hoa sữa du nhập vào Việt Nam từ khi nào, nhưng khi tôi lớn lên trở thành sinh viên là đã biết tới hương hoa sữa. Dấu ấn sâu đậm nhất trong trái tim tôi chính là Hà Nội, những hôm đi về khuya, đường phố đã vắng người qua lại cuộc sống chỉ bó hẹp ở những quán ăn dọc đường, vài người xe ôm, người lao động tụ tập bên ngọn đèn nhỏ hút thuốc lào và nói chuyện phiếm với nhau, hầu như hoa sữa không dành cho họ bởi cuộc sống áo cơm, ngày hôm nay kiếm được bao nhiêu cuốc xe ôm đã ám ảnh vào tận trong tâm hồn. Lúc đó chỉ có một chàng trai chưa được nếm trải cuộc đời như tôi mới nghĩ đến hoa sữa.

Có lẽ Hoa sữa có ở Hà Nội từ lâu lắm rồi, cây cao, dáng đứng, thân mốc thếch, cao tới gần 20m, cành đan xen khúc khuỷu. Khác với nhiều loại cây, lá cây hoa sữa phát triển từng đốt, mỗi đốt thường xoè ra từ 6-7 lá, giống như lá cây ngũ gia bì nhưng to hơn. Từ những đốt cành nảy ra những nhánh nhỏ vươn về mọi phía, làm cho tán cây luôn xanh mướt, bấm vào cành non thấy chảy ra chất nhựa có màu trắng như sữa, phải chăng vì thế mà dân gian gọi là cây sữa. Cùng với hoa dạ lan, nhài, trà mi, nguyệt quế… hương hoa sữa chỉ thơm về đêm.

Tôi từng đọc trên một bài báo nói về Cây hoa sữa
Hoa sữa, hay còn gọi là mò cua, mù cua (danh pháp khoa học: Alstonia scholaris L. R. Br.; đồng nghĩa: Echites scholaris L. Mant., Pala scholaris L. Roberty)
là một loài thực vật nhiệt đới
thuộc chi Hoa sữa, họ Apocynaceae.

Hoa sữa không có mùa trút lá, chỉ lác đác rụng lá vàng, nên suốt năm cây luôn xanh tốt. Hoa sữa nở vào độ cuối thu đầu đông, những cụm hoa nhỏ xíu chen chúc từng đám mầu trắng phớt. Ðộ hoa nở, những ngày lặng gió, không gian xung quanh như được ướp bằng mùi hương hắc thơm ngào ngạt, một mùi hương như mơ như thực, bởi hoa nở trên cao không nhìn thấy, còn cái mùi hương nồng nàn quyến rũ ấy cứ lan xa, dưới gốc cây rơi rắc những chấm hoa nho nhỏ, như tấm voan mỏng mịn màng còn phảng phất mùi hương

Nhắc đến hoa sữa người ta thường nhớ tới phố Nguyễn Du - Hà Nội, tôi cũng không biết tại sao có lẻ bởi con phố này tĩnh lặng không ồn ào, một nốt trầm giữa cuộc sống thôi, có lẽ thế và cũng có lẽ đây là con phố đầu tiên trồng hoa sữa. nơi ấy có không gian tĩnh lặng, có hồ nước lung linh khiêm nhường mà thơ mộng. Những đêm đầu đông, trong sương giăng lành lạnh, ngồi bên bồ Thiền Quang dù ở bờ bên kia, vẫn ngửi thấy mùi hoa sữa. Nhiều lứa đôi thường đến đây dạo bước dưới hàng cây sữa, phải chăng bởi hoa sữa thơ mộng dễ khắc vào nỗi nhớ kỷ niệm tình yêu? Phố Nguyễn Du đã đi vào thơ vào nhạc như thế đó dịu dàng như mùi hương hoa sữa, đã làm xốn xang bao tâm hồn trẻ, ai không khỏi bâng khuâng khi nghe câu hát “Em ơi Hà Nội phó, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa...”

Hoa Sữa – Nguyễn Phan Hách

Tuổi mười lăm em lớn từng ngày
Một buổi sáng bỗng thành thiếu nữ
Hôm ấy mùa thu em vẫn nhớ
Hoa sữa thơm ngây ngất bên hồ.
Tình yêu đầu mang hương sắc mùa thu
Mùi hoa sữa trong áo em và mái tóc
Tình yêu đầu tuởng không gì chia cắt
Vậy mà tan vào sương gió mong manh.
Tại mùa thu, tại anh hay tại em
Tại sang Đông không còn hoa sữa
Tại siêu hình, tại gì không biết nữa
Tại con bướm vàng có cánh biết bay.
Đau khổ nhiều nhưng cũng éo le thay
Không phải thời Romeo và Juliet
Nên chẳng có đứa nào dám chết
Đành lòng thôi mỗi đứa một phương.
Chỉ mùa thu vẫn trọn vẹn nhớ thương
Hương hoa sữa cứ trở về mỗi độ
Hương của mối tình đầu nhắc nhở
Có hai người xưa đã yêu nhau.


Thật ra hương hoa sữa quá nồng nàn, người không quen ngửi cảm thấy đau đầu, hương hoa cứ lẫn khuất đâu đây không chịu tan đi làm không khí nặc lên mùi hăng hắc và sánh lại. Trước đây khi viết về mùa thu Tháng 8 cách mạng tôi cũng đã từng nhắc đến hoa sữa. Tôi cứ nghĩ mãi không hiểu tại sao một Thành phố Hoa hồng lại trồng hoa sữa dày đặc đến như thế có lẽ "Thành phố Hoa hồng" bên bờ sông Nhật Lệ thơ mộng đã biến thành "Thành phố Hoa sữa" rồi, đêm lang thang xuống phố đi dạo tất cả những con đường từ Cộn đến Ga, từ Cầu Hải Thành đến Cổng Bình Quan đâu đâu cũng thấy hoa sữa, để rồi khi trở về nhà tưởng như đã giã từ mùi hương đó nhưng rồi cho dù đã đóng kín cửa ngõ, hương hoa sữa vẫn len vào nồng nồng trong từng hơi thở. Chợt nhớ vườn dừa dọc đường Hương Giang xưa nay chỉ còn lác đác, nơi mỗi chiều đi học về tôi lại đến đó, leo lên cây dừa, hái chùm hoa dừa nhai để cảm giác bùi bùi trong miệng.

Trước đây tôi rất thích một bài thơ, cũng không còn nhớ lắm cũng may trên mạng vẫn có nhiều bạn trẻ Quảng Bình sưu tập được

Đồng Hới

Em đi, phố nhỏ động cành dừa
Cửa biển về khuya gió đêm ngả lạnh
Phố nhỏ tan rồi qua bao trận đánh
Chúng ta về, ấm lại dải đường xưa.

Anh yêu em không phải chỉ riêng em
Bởi lẽ, tình ta nhen từ phố nhỏ
Phố nhỏ đổ… nhưng lòng ta ở đó
Vẫn ngọt ngào trong nỗi nhớ đầu tiên.

Phố nhỏ quê ta thức nhiều kỷ niệm
Hương Dạ lan thơm ngát những canh dài
Em đi nhé, bóng em lồng bóng biển
Bài thơ lành anh đến ngủ trên vai…

II/
Sao thương thế, bài thơ lành phố nhỏ!
Cặp tình nhân nào đó tiễn đưa nhau?
Thơ phố nhỏ cũng chính lòng ta đó
Đồng Hới ơi, năm tháng đậm thêm màu!

Ta biết hôm nay Đồng Hới hủy mình
Để có một ngày mai Đồng Hới đẹp:
Thành phố ta xây bên bờ biển biếc,
Biển miền trung xanh ngắt một màu xanh

Ta sẽ về xây Đồng Hới quê ta
Sẽ lại trồng hoa hồng trên lối cũ
Hoa thược dược, đến mùa xuân lại nở
Vàng huân chương trong mỗi một sân nhà.

Hỡi em yêu, cây táo nhỏ bên vườn
Lại sây quả mỗi mùa xuân đến sớm
Mặc lũ con ta ra vườn hái trộm
Những năm dài chúng vẫn nhớ quê hương!

Và những chiều xanh xao động hàng dừa
Ta lại về, ngồi trên ghế đá
Nhìn những cánh buồm đi trong nắng hạ
Nhắc lại ngày phố đổ năm xưa.

Nhật Lệ quê ta vốn sẵn nhiều buồm
Mây ngũ sắc ta gởi vào một tấm
Buồm sẽ đi xa, biển mình đẹp lắm
Đồng Hới mình sẽ đẹp vạn lần hơn…

Và chợt ước rằng Đồng Hới mình lại được như xưa, không có nồng nồng hương hoa sữa mà chỉ có nồng nồng hơi mặn của biển, thoảng nhẹ mùi hoa hồng và rợp mát những vườn đừa rì rào gió hát. Vẫn biết cuộc sống có nhiều biến đổi đi lên theo thời đại nhưng chợt nghĩ những gì đã làm nên thành phố Hoa hồng chứ không phải là một thành phố khác, những đặc trưng đã làm nên một Đồng Hới phải được giữ gìn bởi đó cũng là một phần tạo nên nét văn hoá Quảng Bình.

(Tham khảo từ một số tài liệu)
Cánh Vạc Đêm
Xuân Hoà